ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟ ΧΩΡΟ

Η αρχαία πόλη της Καρπασίας, η οποία έδωσε το όνομα της σε ολόκληρη τη χερσόνησο, βρίσκεται 3,5 χιλιόμετρα βορειοανατολικά του χωριού Ριζοκάρπασο/Dipkarpaz. Μόνο ένα περιορισμένο μέρος της πόλης έχει αποκαλυφθεί από τις αρχαιολογικές ανασκαφές,που ξεκίνησαν στο 1935 και συνεχίστηκαν μέχρι το 1938. Η περιοχή γύρω από τη βυζαντινή εκκλησία του Αγίου Φίλωνα (12ος αιώνας μ.Χ) έχει ανασκαφεί,αποκαλύπτοντας μέρος του παλαιοχριστιανικού επισκοπικού συγκροτήματος (5οςαιώνας μ.Χ) και αρχαιότερα κτίσματα που χρονολογούνται στην Ελληνιστική και Ρωμαϊκή περίοδο (4ο αιώνα π.Χ – 4ο αιώνα μ.Χ). Σήμερα, τα ορατά απομεινάρια του αρχαιολογικού χώρου είναι το παλαιοχριστιανικό επισκοπικό συγκρότημα με τη βασιλική, το νάρθηκα, τα αίθρια, το βαπτιστήριο, και πολλούς βοηθητικούς χώρους. Τηςβασιλικής με τις κιονοστοιχίες και στοές, και την ξύλινη οροφή, προηγήθηκε στα δυτικά ένας νάρθηκας και ένα αίθριο που έχουν χαθεί στη θάλασσα. Στο νότιο τοίχο της βασιλικής, μια πόρτα οδηγούσε στο βαπτιστικό συγκρότημα. Το βαπτιστικό συγκρότημα είναι ένα ανεξάρτητο ορθογώνιο κτήριο με διάφορες αίθουσες: ένα ορθογώνιο δωμάτιο με αψίδα στην ανατολική πλευρά και τέσσερα μικρότερα δωμάτια κατά μήκος της νότιας  πλευράς (στο δεύτερο από ανατολικά υπήρχε η σταυρόσχημη κολυμβήθρα). Το δάπεδο της βασιλικής και του βαπτιστικού συγκροτήματος είναι μεγαλοπρεπώς διακοσμημένο με μαραμαροθέτημα, ενώ σε άλλες αίθουσες υπάρχουν ψηφιδωτά από κυπριακό μάρμαρο και ασβεστόλιθο. Η ερειπωμένη πια εκκλησία του Αγίου Φίλωνα,εγγεγραμμένου σταυροειδούς τύπου με τρούλλο, κατασκευάστηκε από καλής ποιότητας λιθοδομή πάνω από το νότιο κλίτος της παλαιοχριστιανικής βασιλικής κατά το 12οαιώνα μ.Χ.

Μια πολυεπιστημονική ομάδα, η οποία αποτελείτο από εξειδικευμένους επαγγελματίες όπως αρχαιολόγους, αρχιτέκτονες, πολιτικούς μηχανικούς και συντηρητές, σχεδίασε το έργο συντήρησης με βάση την ιδέα ότι οι ελάχιστες επεμβάσεις θα μπορούσαν να παράσχουν τη μέγιστη συντήρηση, σταθεροποίηση και προστασία του χώρου.